Ik ben Handan, 41 jaar, geboren in Tiel, opgegroeid tussen de flats van onze Turkse wijk. Ik ben moeder van twee geweldige kinderen – een dochter van 13 en een zoon van 12. Alles wat ik in de afgelopen jaren heb overwonnen, heb ik uiteindelijk voor hen gedaan. Zij zijn mijn waarom. Mijn trots. En mijn spiegel.

Mijn eerste sigaret
Ik speelde vaak buiten met mijn beste vriendin. We waren onafscheidelijk. Zij zat al op de MAVO en vertelde op een dag: “Ik rook. Het is stoer.” Ik keek tegen haar op. Zelf zat ik nog in groep 8, klein van stuk en bang voor de overstap naar de brugklas. Maar ik dacht: als ik nu leer roken, hoor ik er straks bij. We kochten een pakje voor 2,50 gulden en verstopten ons tussen de bomen bij de flat. De rook prikte in mijn keel. We rookten niet echt over de longen, dat deed te veel pijn. Maar we deden alsof. Daarna wreven we onze handen in met lavendel, zodat niemand iets zou merken. Op een dag kwam er een ander meisje bij ons staan. “Wat jullie doen, is geen echt roken,” zei ze, en ze nam een diepe hijs. Ik was onder de indruk. Zo wilde ik het ook kunnen. Dus ik oefende. Tot het lukte.

De kracht van erbij horen
Toen ik eenmaal op de middelbare school zat, was roken een manier om mijn plek te veroveren. De derde- en vierdeklassers stonden bij het hekje van de school te roken, en als brugklasser stond ik daar in de buurt. Met trillende vingers soms, maar ook met trots. Want ik hoorde erbij.

Het leven gaat door, de sigaret ook
Jarenlang hoorde roken gewoon bij mijn leven. Ook toen ik volwassen werd. Zelfs tijdens mijn zwangerschappen rookte ik. Ik zei tegen mezelf dat ik het netjes deed: alleen in de tuin, nooit binnen. Alsof dat het goedmaakte. Maar diep vanbinnen wist ik dat het niet klopte. Alleen kon ik het niet laten. Het roken was verweven met alles: met ontspanning, met verdriet, met stress, met geluk.

“Jullie gaan dood…”
Tot die ene middag in de zomer van 2016. Het was warm, de zon scheen, en mijn man en ik zaten samen in de tuin een sigaret te roken. Onze dochter, toen vijf jaar oud, kwam ineens huilend naar buiten. Niet gewoon huilen – het ging door merg en been. “Jullie gaan dood…” riep ze, met paniek in haar stem. “Jullie gaan dood! En wat moet ik dan? Ik heb een klein broertje en ik kan niet eens koken!” Ze hield een leeg pakje sigaretten omhoog. Daarop stond een foto van een doodskist. Mijn man en ik keken elkaar aan. De wereld leek even stil te staan. Het was alsof ze ons met haar kleine handje een spiegel voorhield. We waren haar veilige basis, haar hele wereld. En we hadden, zonder het door te hebben, dat vertrouwen onder haar voeten vandaan gerookt. Mijn man zei maar één ding: “Dan stoppen we.” En ik wist: dit is het moment.

Nog eentje dan…
We begonnen meteen. Mijn man ging naar de huisarts en kreeg medicijnen. Ik wilde het op wilskracht doen. Even ging het goed. Maar toen kwamen de verleidingen terug. Mijn nichtje, die naast ons woonde, rookte nog. Als mijn man nachtdienst had, sloop ik naar buiten. “Nog eentje dan… morgen stop ik echt.” En mijn man deed op zijn werk hetzelfde. Ondertussen ging ik flink sporten en gezond eten want ik wilde afvallen. Dat ging erg goed, alleen bleef ik na het afvallen met veel overtollig vel zitten. Een buikwandcorrectie kon dit verhelpen. In Nederland is dit onbetaalbaar omdat het niet vergoed wordt, maar in Turkije is de operatie redelijk betaalbaar. De Turkse chirurg keek me echter streng aan. “Als jij rookt, opereer ik je niet. Ook al betaal je het dubbele. Je moet minstens acht maanden rookvrij zijn.” Mijn man zei: “Dan is jouw deadline 1 januari. Anders betalen we het niet.” Zelf was hij inmiddels succesvol gestopt met roken.

23.50 uur
Op oudejaarsavond 2016 waren we op een feestje. Iedereen rookte. Ik ook. Tot mijn man me aankeek. “Weet je hoe laat het is?” vroeg hij. Ik keek op mijn horloge. Tien voor twaalf. Ik kneep mijn laatste sigaret uit, frommelde het pakje op en gooide het weg.
Ik ben gestopt op 31 december 2016, om 23.50 uur. Dat weet ik nog precies.

Voor hen
De afkickverschijnselen waren pittig. Ik werd misselijk van de nicotinepleisters, dus ik knipte ze in vieren. Het moeilijkste was het automatisme: iets in je hand, iets tussen je lippen. Ik hield mezelf bewust druk. Afleiding, beweging, structuur. Maar het allerbelangrijkste: ik was mentaal klaar. En ik wist waarvoor ik het deed. Voor mijn kinderen. Ze zijn nu 13 en 12. Ze sporten, eten gezond en vinden roken vies. We praten er veel over. Over keuzes maken, grenzen aangeven, trots zijn op jezelf. Ze zeggen dat ze nooit zullen roken. En ik geloof ze. Misschien helpt het dat hun moeder, met haar lesauto, op elk moment onverwacht om het hoekje kan komen rijden, haha.

Trots op wie ik ben
Ik heb mijn eigen rijschool. Ik werk hard. Ik ben een moeder die leeft zoals ze wil dat haar kinderen later ook leven: bewust, sterk, met zelfrespect.

Mijn dochter en zoon zijn mijn trots. En ook mijn spiegel. Want zonder hen had ik waarschijnlijk nog steeds gezegd: “Nog eentje dan…” Zij hebben me laten stoppen. En sterker nog: zij houden me gestopt. Mijn steun was mijn man. Zonder hem was het stopproces niet gelukt. Iedereen heeft iemand nodig. Iemand die je steunt, die een schouderklopje geeft als je het moeilijk hebt. Je hoeft het niet alleen te doen. Vraag hulp.

Je hoeft het niet alleen te doen
Stoppen met roken is niet makkelijk. Maar het kan. Je moet mentaal klaar zijn, je moet steun zoeken tijdens het stoppen en een reden hebben om te stoppen. De woorden van mijn dochter – dat kleine stemmetje vol verdriet – zijn voor mij nog steeds een herinnering aan wat echt telt. Je kinderen, je gezondheid, je toekomst.

Want echt: één sigaret lijkt misschien klein, maar het effect ervan is groot. En stoppen? Het is het mooiste cadeau dat je jezelf en je kinderen kunt geven.

Voor rokers/vapers, ex-rokers, partners van rokers is er de praatgroep ‘Adempauze’. Om de twee weken op dinsdagavond van 19.00 tot 20.00 uur ben je welkom bij Dyamiek, Haaftenlaan 26 om verhalen te delen over (stoppen met) roken/vapen.

Stoppen? Kijk op www.ikstopnu.nl, bel de Stoplijn: 0800-1995 of maak een afspraak met stoppen-met-roken coach Nick Vroon.